H Βισταγή (γνωστή και ως Πισταγή ή Μπισταγή) είναι χωριό του δήμου Αμαρίου, της περιφερειακής ενότητας (πρώην νομού) Ρεθύμνης, στην περιφέρεια Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, η Βισταγή έχει 201 κατοίκους. Βρίσκεται σε υψόμετρο 500 μέτρων, στους δυτικούς πρόποδες του Ψηλορείτη.[1]Απέχει 38 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία.[2] Στην κοινότητα Βισταγής υπάγεται η Μονή Ασωμάτων.
Τοποθεσία
Κτισμένη στις πλαγιές της δυτικής βουνογραμμής του Ψηλορείτη, η Βισταγή, αγναντεύει από ψηλά την κοιλάδα του Αμαρίου και έχει θέα τα βουνά του τόπου: Ψηλορείτη, Σάμιτο και Κέντρος.
Στην ενδοχώρα της Π.Ε. Ρεθύμνης και μετά το κομβικό σημείο της Σχολής Ασωμάτων, ο δρόμος διακλαδίζεται αριστερά. 86 κυπαρίσσια στη δεξιά πλευρά του δρόμου και 22 στην αριστερή, απ΄τα οποία πάλι 19 αριστερά και 25 στα δεξιά του δρόμου, σχηματίζουν μια επιβλητική αψίδα πάνω σου, ένα σύνολο 108 κυπαρισσιών σε υποδέχονται και σ’ οδηγούν στο ομορφοκτισμένο πάνω στις παρυφές της Δυτικής οροσειράς του Ψηλορείτη, γραφικό χωριό Βισταγή.
Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Pistagi στην επαρχία Αμαρίου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Pistagi με 451 κατοίκους και 329 οφειλόμενες αγγαρείες. Ο Βασιλικάτα το αναφέρει το 1630 ως Pistagij. Σύμφωνα με την αιγυπτιακή απογραφή του 1834, στο χωριό κατοικούσαν 50 χριστιανικές και 2 μουσουλμανικές οικογένεια. Το 1881 είχε 514 κατοίκους και ανήκε στο δήμο Μοναστηρακίου. Στην απογραφή του 1900, το χωριό αναφέρεται ως Μπισταγή και από την απογραφή του 1920 και έπειτα αναφέρεται ως Βισταγή.
Από τον Βασιλικάτα (Μνημεία Κρητ. Ιστ. V, σ.129) σαν “Bistagij” το 1630.
Στην Αιγυπτιακή απογραφή του 1834 (Pashley, Travels in Crete, II, 315) αναφέρεται με 50 Χριστιανικές και 2 Τούρκικες οικογένειες.
Ο Χουρμούζης Βυζάντιος, την αναφέρει (Κρητικά σ. 39) σαν «Πισταγή», το 1842.
Στην απογραφή του 1881, αναφέρεται σαν «Πισταγή» και υπάγεται στο Δήμο Μοναστηρακίου, με 514 κατοίκους Χριστιανούς.
Το 1900, γράφεται «Μπισταγή» υπάγεται στον ίδιο Δήμο, με 527 κατοίκους.
Το 1920, η Βισταγή είναι έδρα ομώνυμου αγροτικού Δήμου, με 538 κατοίκους.
Το 1928, έδρα ομώνυμης κοινότητας με 529 κατοίκους.
Το 1940, αναφέρεται με 470 κατοίκους.
Το 1951, με 437 κατοίκους.
Το 1961, με 422 κατοίκους.
Το 1971, με 328 κατοίκους.
Το 1981, με 293 κατοίκους.
Το 1991, με 267 κατοίκους.
Το 2001, με 239 κατοίκους.
Το 2011, με 201 κατοίκους.
Πισταγή ή Μπισταγή ή Βισταγή Αμαρίου
Η ορθή γραφή του τοπωνυμίου είναι Πισταγή. Το Μπισταγή οφείλεται στο ν του άρθρου αιτιατ. στην Πισταγή – στη Μπισταγή και το Βισταγή στη συνήθεια μερικών να αποδίδουν το λατινικό Β (μπ) με το β.
Πηγή: Σπανάκης Γ. Στέργιος (1991). Πόλεις και Χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων. Ηράκλειο
Υποστηρίζεται, ότι η σωστή γραφή κι ονομασία του χωριού είναι «Πισταγή» (εκ του πιστή-γη).
Συναντάται όμως και αναφέρεται και «Μπισταγή» αλλά και «Μπισταή».
Σήμερα έχει επικρατήσει να γράφεται Βισταγή..